CSEPEL 125D

RYS HISTORYCZNY  : Węgierska marka Csepel to zakłady produkcyjne wytwarzające od lat 30. XX wieku motorowery i motocykle, głównie dwusuwowe. Były to lekkie i tanie w produkcji popularne pojazdy dla mas. Od roku 1954 motocykle z szyldem Csepela zaczęto produkować w sąsiednim zakładzie Danuvia. Tak jak prezentowany Csepela 125 D. Symbol D mówi nam, że motocykl był wyprodukowany właśnie w Danuvii. Tam, gdzie władza była w rękach „ludu”, konstrukcje z silnikami czterosuwowymi, szczególnie o większych pojemnościach, jakoś nie wzbudzały zachwytu planistów. Natomiast dwusuwy, szczególnie 125 ccm, rządziły. Wiadomo – koszty, zniszczona wojną infrastruktura w środkowej Europie, powojenna nędza. Tak było z polskimi, czeskimi, NRD-owskimi oraz węgierskimi motocyklami produkowanymi po II wojnie światowej. Tylko powojenny ZSRR, jako kierownik tego układu, miał prawo klepać duże, czterosuwowe boksery. Reszta krajów proletariackich musiała się zadowalać dymiącymi  „pierdopędami”. Co prawda także kraje kapitalistyczne, takie jak Wielka Brytania czy USA, miały na rynku dwusuwowe 125-ki, np. BSA Bantam albo Harley-Davidson, wzorowane początkowo na niemieckiej „nieśmiertelnej” DKW RT 125, ale tam były to po prostu jedne z wielu w bogatej ofercie motocykli. U komunistów produkcja maszyn tej klasy była pretekstem do nagrywania setek metrów taśmy z filmami propagandowymi, pisania o tym piosenek i śpiewania na wiecach, jak to jest pięknie. Węgierska marka Csepel pierwszy motocykl wyprodukowała w 1931 roku. Był to dwusuwowy pojazd o pojemności silnika 100 ccm, który wyglądem przypominał bardziej rower niż motocykl. Nazywany był „Czerwony” albo „ Zbiornik serce”, ze względu na kształt zbiornika paliwa. Masa tego modelu wynosiła mniej niż 40 kg. W czasie II WŚ produkcja motocykli ustała, wznowiono ją dopiero w roku 1947. Głównym konstruktorem Csepela był Jurek Aurel, doświadczony i dobrze wyedukowany węgierski inżynier, odpowiedzialny  między innymi za konstrukcje pojazdów wojskowych. Spod jego ręki wyszły modele Csepel 100, 125, a także 250, czyli „ojciec” Pannonii. Ten ostatni jest dziś mocno poszukiwany wśród kolekcjonerów węgierskich jednośladów. Najpierw pojawił się model Tura o pojemności 100 ccm, mocy 3 KM, rozwijający maksymalną prędkość 70 km/h, potem – w 1948 roku – rozpoczęto budowę Csepela 100/48. Dalej zdecydowano się zwiększyć pojemność do 125 ccm i w 1949 na rynek węgierski trafił Csepel 125/49 z przednim zawieszeniem trapezowym i sztywnym tyłem, z trójstopniową skrzynią biegów. Była to chyba najładniejsza wersja tego motocykla, jednak dziś trudno o zdobycie „nieskundlonego” egzemplarza. Następnie Csepel 125/50 – wprowadzony na rynek w 1950 roku, miał już przednie zawieszenie teleskopowe, bez tłumienia olejowego, a z tyłu – suwaki. Motocykl nie miał licznika. Gdy przeniesiono produkcję do pobliskiego zakładu Danuvia, produkowane tam motocykle oznaczano symbolem D.

OPIS  : CSEPEL 125D

Znane są historie o motocyklistach węgierskich, którzy na Csepelach 125 pokonywali w swoim czasie jakieś miażdżące trasy przez Karpaty. Oczywiście, wiadomo – tego typu historie ma każdy kraj, ba, każdy motocyklista na zlotach sypie takimi anegdotami jak z rękawa. Faktem jest, że każdy naród ma swoje ukochane marki motocykli i po latach ludzie z sentymentem wracają do nich, ciesząc się, gdy uda się przywrócić je do stanu jak z fabryki. Maszyna ma prosty, dwusuwowy silnik o pojemności 125 ccm, podobny do WSK. Jednocylindrowy, dwusuwowy silnik oferował moc 4,5 KM i był wyposażony w 18-milimetrowy gaźnik i zapłon iskrownika z kołem zamachowym. Dzięki 3-biegowej skrzyni biegów ze zmianą nożną można było osiągnąć prędkość maksymalną około 80 km/h. Produkcja przedniego i tylnego zawieszenia teleskopowego o pojemności jednej ósmej litra D-CSEPEL była mniej więcej taka sama jak w modelu T, który pozostał w produkcji Csepel Work. D-Csepel nie do końca zgadzał się z Csepel 125/T już na początku produkcji. Zamiast charakterystycznego czołgu ze srebrnymi wstawkami marki Csepel, silniki Zugló wykonano z jednokolorowym, czarnym zbiornikiem paliwa, a części, na których wcześniej widniał emblemat lub napis Csepel, zastąpiono nowymi, Danuvia wzorami. W ten sposób zmieniono również zacisk kierownicy, gumową płytkę zacisku wahadłowego, boczną pokrywę zapłonu oraz emblemat zbiornika. Prosty, tani 125 był stale rozwijany: dodano nowy cylinder o przekroju kropelkowym z większym żebrem i odpowiadającą mu głowicą cylindrów z wyższym żebrem, wymieniono stacyjkę na podobną do tej stosowanej w Pannoniach, wymieniono też głowicę lampy. Nie zabrakło również drobnych modyfikacji wydechu. Wyposażenie silnika pozostało jednak proste: często transportowano je po kraju bez świateł hamowania i akumulatorów, za pomocą klaksonu. Po początkowych trudnościach produkcja szybko ruszyła: zaledwie rok po ukończeniu pierwszych egzemplarzy, w czerwcu 1956 roku, robotnicy mogli już świętować ukończenie 10 000. silnika. Podczas produkcji, która trwała do 1957 roku, wyprodukowano nieco ponad 40 000 D-Csepala.