FAIREY SWORDFISH

RYS HISTORYCZNY:  Fairey Swordfish – brytyjski pokładowy samolot torpedowo-bombowy i rozpoznawczy okresu II wojny światowej, zbudowany w 1935 roku w wytwórni Fairey Aviation Co. Ltd W 1933 roku w angielskiej Fairey Aviation Company Limited, z własnej inicjatywy firmy skonstruowano samolot bombowo-torpedowy i rozpoznawczy oznaczony jako TSR I (Torpedo-Strike-Reconnaissance). Prototyp został oblatany w dniu 31 marca 1933 roku. Produkcję seryjną samolotów Fairey Swordfish zakończono 18 sierpnia 1944 roku, po wyprodukowaniu we wszystkich wersjach 2392 samolotów.

OPIS  : FAIREY SWORDFISH

Samolot miał typową dla brytyjskich samolotów torpedowych tego okresu, konserwatywną konstrukcję dwupłata z odkrytymi kabinami trzyosobowej załogi i stałym podwoziem. Napędzany był silnikiem gwiazdowym Bristol Pegasus II M (640 KM). Po katastrofie prototypu 11 września 1933, wytwórnia zbudowała drugi ulepszony prototyp, TSR II, tym razem uwzględniając także wymagania brytyjskiego Ministerstwa Lotnictwa na samolot torpedowy nr S.15/33. W celu polepszenia osiągów, otrzymał on silnik o większej mocy Bristol Pegasus III M3 (690 KM). Dokonano w nim również niewielkich zmian konstrukcyjnych, w tym przedłużono tylną część kadłuba i zmieniono kształt usterzenia. Drugi prototyp został oblatany 17 kwietnia 1934 roku. W toku prób, wyposażono go również w pływaki, z którymi odbył pierwszy lot 10 listopada 1934. Po wszechstronnych próbach, prowadzonych m.in. na lotniskowcu HMS Courageous, samolot został oceniony jako udana konstrukcja i zaakceptowany na uzbrojenie brytyjskiego lotnictwa marynarki wojennej, otrzymując nazwę Swordfish (od gatunku ryby – miecznika). 23 kwietnia 1935 fabryka otrzymała pierwsze zamówienie na 86 sztuk. Pierwszy seryjny samolot został oblatany 31 grudnia 1935, a produkcja na większą skalę ruszyła w 1936. Pierwszą i przez długi czas jedyną wersją seryjną był Fairey Swordfish Mk. I, budowany zarówno w podstawowej wersji samolotu pokładowego bombowo-torpedowo-rozpoznawczego z podwoziem kołowym, bazującego na lotniskowcach, jak i w różniącej się jedynie podwoziem wersji wodnosamolotu pływakowego. Po wybuchu II wojny światowej, pomimo opracowania jego następcy Fairey Albacore, produkcja Swordfisha w wersji torpedowej była kontynuowana. Wyprodukowano łącznie 992 sztuki wersji Mk.I do 1941 roku, z tego ostatnie 300 w zakładach Blackburn Aircraft, gdzie przeniesiono ją z uwagi na przeciążenie zakładów Fairey. Kolejne wersje produkował jedynie Blackburn. Wkrótce po wybuchu wojny okazało się, że konstrukcja samolotu jest już przestarzała i jako samolot torpedowy może odnosić sukcesy jedynie w braku przeciwdziałania lotnictwa przeciwnika. W roli tej zastąpiono go więc nowszymi konstrukcjami, lecz mimo to produkcję Swordfisha kontynuowano, z nowym przeznaczeniem, jako samolotu nadającego się do zwalczania okrętów podwodnych. W 1943 roku rozpoczęto produkcję nowej wersji samolotu Swordfish Mk. II. Główną różnicą w konstrukcji było przystosowanie go do przenoszenia niekierowanych pocisków rakietowych do zwalczania okrętów podwodnych. Zastosowanie tego uzbrojenia wymagało pokrycia dolnej części płata blachą w celu uchronienia go przed płomieniami wylotowymi z silników rakiet. Ponadto większość samolotów tej wersji miała mocniejszy silnik Bristol Pegasus 30 (750 KM / 552 kW). W wersji tej zbudowano do 1944 roku 1080 samolotów (łącznie z przebudowanymi na Mk. IV). W celu zwiększenia możliwości wykrywania w nocy wynurzonych okrętów podwodnych, prowadzono od grudnia 1939 próby nad zastosowaniem radaru pokładowego do obserwacji powierzchni morza. Pod koniec 1943 rozpoczęto produkcję ostatniej wersji samolotu Swordfish Mk. III, różniącej się od wersji Mk. II zastosowaniem radaru ASV Mk. X, którego osłonę umieszczono między goleniami podwozia. Kabina nawigatora-operatora radaru została zakryta. Samoloty te miały silniki Pegasus XXX. Zbudowano 320 samolotów tej wersji. Samoloty wersji Mk. II i III operujące z małych lotniskowców eskortowych i statków handlowych z pokładem startowym (MAC-ship – Merchant Aircraft Carrier), były przystosowane do montowania rakietowych przyspieszaczy startowych (JATO), skracających rozbieg z 200 do 82 m. Wersja Swordfish Mk. IV były to montowane w Kanadzie samoloty wersji Mk. II, służące do szkolenia lotników morskich. Z powodu używania w warunkach mroźnych zim, wyposażono je w zakrytą oszkloną kabinę załogi. Skompletowano w ten sposób co najmniej 15 samolotów (dokładna liczba nie jest znana).

ŹRÓDŁO : WIKIPEDIA